Phương Pháp Lau Chùi Bàn Ghế Gỗ Đúng Cách: Tránh Hư Hại Bề Mặt Và Màu Sắc

Bạn đang sở hữu những bộ bàn ghế gỗ tự nhiên hay bàn ghế gỗ công nghiệp đẹp mắt? Chắc hẳn bạn luôn muốn chúng giữ được vẻ đẹp bền lâu, không bị phai màu hay hư hại bề mặt. Tuy nhiên, việc lau chùi đồ gỗ không đúng cách có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc, làm giảm tuổi thọ và giá trị thẩm mỹ của món đồ.

Bài viết này từ Tuvandogo.vn sẽ chia sẻ những phương pháp lau chùi bàn ghế gỗ đúng cách, từ việc nhận biết các loại gỗ, lớp hoàn thiện, đến những mẹo vệ sinh chi tiết, cách xử lý vết bẩn cứng đầu, và bí quyết bảo dưỡng để bàn ghế gỗ nhà bạn luôn sáng đẹp như mới. Chúng ta cũng sẽ chỉ ra những lỗi thường gặp khi vệ sinh đồ gỗ để bạn tránh mắc phải, đảm bảo món đồ của mình không bị hư hại bề mặt hay bạc màu.

Hiểu rõ về bàn ghế gỗ: Nền tảng cho việc vệ sinh đúng cách

Trước khi bắt tay vào lau chùi, việc hiểu rõ về loại gỗ và lớp hoàn thiện của bàn ghế gỗ là vô cùng quan trọng. Mỗi loại vật liệu sẽ có những đặc tính riêng và yêu cầu phương pháp chăm sóc khác nhau.

Phân biệt các loại gỗ phổ biến tại Việt Nam

Việt Nam có nhiều loại gỗ được ưa chuộng để làm bàn ghế gỗ, mỗi loại mang một vẻ đẹp và đặc tính riêng:

• Gỗ tự nhiên:
  • Gỗ Lim, Gỗ Gụ, Gỗ Hương, Gỗ Trắc: Đây là những loại gỗ quý, có độ cứng cao, vân gỗ đẹp, khả năng chống mối mọt và cong vênh tốt. Chúng thường có màu sắc đậm, sang trọng. Khi vệ sinh đồ gỗ tự nhiên quý này, cần chú trọng bảo vệ lớp sơn PU hoặc Vecni bên ngoài.
  • Gỗ Sồi (Oak), Gỗ Tần Bì (Ash): Có vân gỗ thẳng và đẹp, màu sắc sáng, phù hợp với phong cách hiện đại. Gỗ Sồi có khả năng chống thấm tốt hơn Tần Bì. Cần tránh để nước đọng lâu và dùng các chất tẩy rửa quá mạnh.
  • Gỗ Xoan Đào, Gỗ Cao Su: Là những loại gỗ có giá thành phải chăng hơn, được xử lý tẩm sấy kỹ càng để tăng độ bền. Bề mặt có thể mềm hơn, dễ trầy xước hơn so với gỗ cứng, nên cần nhẹ nhàng khi lau chùi.
  • Gỗ Pơ Mu, Gỗ Mun, Gỗ Cẩm Lai, Gỗ Chò Chỉ, Gỗ Sưa: Các loại gỗ này cũng có những đặc tính riêng về màu sắc, vân gỗ và độ bền. Nguyên tắc chung là tránh các hóa chất ăn mòn và bảo vệ lớp phủ bề mặt.
• Gỗ công nghiệp: Ngày càng phổ biến nhờ sự đa dạng về mẫu mã và giá thành hợp lý.
  • MDF (Medium Density Fiberboard): Ván sợi mật độ trung bình. Dễ gia công, bề mặt phẳng mịn.
  • MFC (Melamine Faced Chipboard): Ván dăm phủ Melamine.
  • HDF (High Density Fiberboard): Ván sợi mật độ cao, chịu ẩm tốt hơn MDF.
  • Plywood (Ván ép): Gồm nhiều lớp gỗ mỏng ép lại.
  • Gỗ nhựa PVC, Gỗ ghép thanh: Các loại vật liệu mới với đặc tính riêng.

Các lớp hoàn thiện phổ biến trên bề mặt gỗ

Lớp phủ bề mặt đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và tạo nên vẻ đẹp cho bàn ghế gỗ. Mỗi loại lớp phủ yêu cầu cách vệ sinh khác nhau:

• Sơn PU/Vecni: Là lớp phủ bóng hoặc mờ, giúp bảo vệ gỗ khỏi trầy xước, ẩm mốc và tăng tính thẩm mỹ. Đây là lớp phủ phổ biến nhất cho đồ gỗ tự nhiên. Khi lau chùi, cần nhẹ nhàng để không làm xước lớp sơn.
• Melamine: Lớp nhựa tổng hợp mỏng, cứng, chống trầy xước, chống nước và chịu nhiệt tốt. Thường dùng cho gỗ công nghiệp. Vệ sinh gỗ Melamine rất dễ dàng nhưng cần tránh giấm, chanh, baking soda và chất tẩy rửa mạnh có thể làm mòn lớp phủ.
• Laminate: Là lớp phủ cao cấp hơn Melamine, chịu được mài mòn, va đập, nhiệt độ cao và hóa chất. Cũng thường dùng cho gỗ công nghiệp. Tuy bền bỉ, nhưng không nên dùng sáp, dầu, chất tẩy màu hay dung môi mạnh khi làm sạch.
• Veneer: Là lớp gỗ tự nhiên lạng mỏng, dán lên bề mặt gỗ công nghiệp. Mang lại vẻ đẹp chân thật của vân gỗ tự nhiên. Vệ sinh gỗ Veneer cần đặc biệt nhẹ nhàng vì lớp gỗ mỏng này có thể dễ bị hư hại nếu chà xát mạnh hoặc tiếp xúc nhiều với nước.
• Acrylic: Bề mặt bóng gương, nhẵn mịn, rất hiện đại và dễ lau chùi. Có khả năng chống ẩm mốc, mối mọt. Tuy nhiên, cần tránh các chất tẩy rửa ăn mòn mạnh và vật sắc nhọn để không làm trầy xước bề mặt.

Phương pháp lau chùi bàn ghế gỗ đúng cách

Việc lau chùi đồ gỗ đúng cách không chỉ giữ gìn vẻ đẹp mà còn kéo dài tuổi thọ cho sản phẩm. Hãy tuân thủ các bước và nguyên tắc dưới đây.

Chuẩn bị dụng cụ vệ sinh an toàn

Trước khi bắt đầu, hãy đảm bảo bạn có đầy đủ các dụng cụ sau:

• Khăn mềm: Nên dùng khăn cotton hoặc khăn microfiber (sợi nhỏ). Chúng không gây trầy xước và thấm hút tốt.
• Bình xịt phun sương: Để làm ẩm khăn hoặc xịt dung dịch vệ sinh lên khăn, không xịt trực tiếp lên gỗ.
• Máy hút bụi (tùy chọn): Với đầu chổi mềm để hút bụi ở các kẽ hở, góc khuất.
• Bàn chải lông mềm: (Ví dụ: bàn chải đánh răng cũ) để làm sạch các khe rãnh nhỏ.
• Găng tay cao su: Bảo vệ tay khỏi hóa chất (nếu sử dụng).
• Xô nước ấm: Để pha dung dịch vệ sinh.

Các bước lau chùi cơ bản cho bàn ghế gỗ hàng ngày

Để bàn ghế gỗ luôn sạch sẽ và bền đẹp, hãy thực hiện các bước sau thường xuyên:

• Bước 1: Làm sạch bụi bẩn: Dùng khăn mềm hoặc máy hút bụi (đầu chổi mềm) để loại bỏ bụi bẩn, vụn thức ăn trên bề mặt. Nên thực hiện hàng ngày hoặc vài ngày một lần.
• Bước 2: Lau bằng khăn ẩm: Pha loãng một chút nước rửa chén dịu nhẹ (không mùi hoặc mùi trung tính) vào nước ấm. Nhúng khăn mềm vào dung dịch, vắt thật khô (quan trọng nhất!) chỉ để khăn hơi ẩm. Lau nhẹ nhàng theo thớ gỗ.
• Bước 3: Lau khô hoàn toàn: Dùng một chiếc khăn mềm khô khác để lau lại toàn bộ bề mặt, đảm bảo không còn độ ẩm nào đọng lại. Việc này giúp tránh ẩm mốc, phồng rộp và hư hại lớp phủ.
• Lưu ý:
  • Tuyệt đối không đổ trực tiếp nước hoặc dung dịch lên bề mặt gỗ. Luôn xịt/thấm ra khăn rồi mới lau.
  • Lau theo thớ gỗ giúp làm sạch sâu hơn và bảo vệ bề mặt.

Phương pháp làm sạch chuyên sâu cho từng loại vết bẩn

Những vết bẩn cứng đầu cần phương pháp xử lý đặc biệt. Hãy thử các mẹo sau:

• Vết nước (vòng tròn trắng):
  • Baking soda: Trộn baking soda với một ít nước để tạo thành hỗn hợp sệt. Thoa lên vết bẩn, nhẹ nhàng chà bằng khăn mềm theo vòng tròn nhỏ. Lau sạch bằng khăn ẩm và lau khô.
  • Vaseline: Thoa một lớp Vaseline lên vết nước, để qua đêm (hoặc ít nhất vài giờ). Sáng hôm sau, lau sạch bằng khăn ẩm và đánh bóng lại.
  • Bàn là (ủi): Đặt một miếng vải cotton sạch lên vết nước. Dùng bàn là ở chế độ thấp nhất (không hơi nước), di chuyển nhanh qua lại trên miếng vải khoảng vài giây. Lặp lại nếu cần, kiểm tra sau mỗi lần để tránh làm cháy gỗ.
  • Kem đánh răng: Dùng một lượng nhỏ kem đánh răng không gel (màu trắng) thoa lên vết bẩn. Dùng khăn mềm chà nhẹ, sau đó lau sạch và lau khô.
• Vết dầu mỡ:
  • Nước rửa chén: Pha loãng nước rửa chén với nước ấm, dùng khăn thấm dung dịch (vắt khô) lau nhẹ nhàng. Lau sạch lại bằng khăn ẩm và lau khô.
  • Bột ngô/Bột Talc: Rắc một lớp bột lên vết dầu mỡ, để khoảng 15-20 phút để bột hút dầu. Dùng bàn chải mềm quét sạch bột, sau đó lau lại bằng khăn ẩm.
  • Trà đặc: Pha một chén trà đen đặc, để nguội. Dùng khăn mềm thấm trà lau nhẹ lên vết dầu mỡ. Tannin trong trà giúp loại bỏ dầu. Lau sạch bằng khăn ẩm và lau khô.
• Vết mực:
  • Cồn: Đối với vết mực mới, thấm một ít cồn (rượu trắng) vào bông gòn, chấm nhẹ lên vết mực. Lau sạch ngay lập tức bằng khăn ẩm và lau khô. (Lưu ý: Thử ở góc khuất trước để tránh làm phai màu gỗ).
  • Baking soda: Trộn baking soda với vài giọt nước cốt chanh để tạo thành hỗn hợp sệt. Thoa lên vết mực, để vài phút rồi nhẹ nhàng chà sạch.
• Vết cháy nhỏ (do tàn thuốc):
  • Nếu vết cháy nông, có thể dùng giấy nhám mịn chà nhẹ nhàng (rất cẩn thận!) để loại bỏ lớp cháy, sau đó đánh bóng lại. Đối với vết cháy sâu, cần thợ chuyên nghiệp.
• Gỗ bị ố vàng/xỉn màu:
  • Sữa bò tươi không đường: Dùng khăn sạch thấm sữa bò, lau đều lên bề mặt gỗ bị ố vàng. Để khô tự nhiên, sau đó lau lại bằng khăn ẩm và lau khô. Sữa giúp làm sáng màu gỗ.
  • Nước trà đặc: Tương tự sữa bò, nước trà đặc cũng có thể giúp làm sạch và làm mới màu gỗ.

Các sản phẩm vệ sinh chuyên dụng nên dùng

Trên thị trường có nhiều sản phẩm vệ sinh đồ gỗ chuyên dụng có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức:

• Nước lau sàn gỗ chuyên dụng: Các sản phẩm như Denkmit, Bingo, Sofix, Astonish, Fuwa3E, Shine On được thiết kế đặc biệt để làm sạch mà không gây hại cho bề mặt gỗ.
• Bình xịt đánh bóng gỗ: Giúp tăng độ bóng và tạo lớp bảo vệ cho bề mặt gỗ.
• Dầu lau gỗ tự nhiên: Dầu Teak, dầu hạt lanh (Linseed oil) giúp nuôi dưỡng và bảo vệ gỗ tự nhiên, đặc biệt là gỗ không sơn phủ.

Những điều tuyệt đối KHÔNG NÊN làm khi lau chùi bàn ghế gỗ

Để tránh hư hại bề mặt và màu sắc của bàn ghế gỗ, hãy ghi nhớ những điều sau:

• Không dùng chất tẩy rửa mạnh: Tránh các loại nước lau sàn có tính kiềm/axit mạnh (như Vim, chất tẩy trắng, nước lau kính có dung môi mạnh cho Acrylic) vì chúng sẽ ăn mòn lớp sơn, làm bạc màu gỗ, thậm chí gây phồng rộp, biến dạng.
• Không dùng vật liệu thô ráp, cứng: Tuyệt đối không dùng bùi nhùi inox, giấy nhám, giẻ lau thô ráp, bàn chải lông cứng hoặc vật sắc nhọn để cạo vết bẩn. Chúng sẽ gây trầy xước vĩnh viễn bề mặt gỗ.
• Không để nước đọng lâu: Nước là kẻ thù số một của gỗ. Nếu để nước đọng trên bề mặt quá lâu, đặc biệt là ở các kẽ hở hoặc cạnh gỗ công nghiệp, sẽ gây phồng rộp, mục ruỗng và nấm mốc. Luôn lau khô ngay lập tức.
• Không phơi nắng trực tiếp hoặc đặt gần nguồn nhiệt: Ánh nắng mặt trời gay gắt hoặc nhiệt độ cao từ lò sưởi, bếp có thể làm gỗ bị nứt, cong vênh, bạc màu nhanh chóng.
• Không chà xát quá mạnh: Đặc biệt với gỗ Veneer hoặc các lớp phủ mỏng, việc chà xát quá mạnh có thể làm hỏng lớp bề mặt.

Bảo dưỡng định kỳ và phục hồi nhỏ cho bàn ghế gỗ luôn bền đẹp

Ngoài việc lau chùi đúng cách, bảo dưỡng định kỳ và xử lý sớm các hư hại nhỏ sẽ giúp bàn ghế gỗ của bạn luôn giữ được vẻ đẹp như mới.

Quy trình bảo dưỡng định kỳ

• Vệ sinh hàng tuần/hàng ngày: Thường xuyên lau bụi và các vết bẩn mới phát sinh để tránh chúng bám két lại.
• Kiểm tra tổng thể định kỳ (6 tháng – 1 năm/lần): Kiểm tra các mối nối, ốc vít, tình trạng bề mặt, xem có dấu hiệu nấm mốc hay mối mọt không. Siết chặt ốc vít lỏng lẻo để đảm bảo độ chắc chắn.
• Đánh bóng và phủ lớp bảo vệ:
  • Đối với bàn ghế gỗ tự nhiên đã sơn PU/Vecni: Nên đánh bóng bằng xi hoặc sáp đánh bóng gỗ 3-4 lần/năm để tăng độ bóng và tạo lớp màng bảo vệ.
  • Đối với gỗ công nghiệp có lớp phủ Melamine/Laminate/Acrylic: Có thể dùng dung dịch bảo dưỡng chuyên dụng (không chứa dung môi ăn mòn) để lau chùi và duy trì độ sáng bóng 5-7 tháng/lần.
  • Đối với gỗ tự nhiên không sơn phủ (ví dụ: gỗ mộc, gỗ teak): Nên định kỳ lau bằng dầu bảo dưỡng gỗ tự nhiên (dầu Teak, dầu hạt lanh) để nuôi dưỡng, chống khô nứt và tăng cường khả năng chống thấm nước.
• Kiểm soát môi trường:
  • Duy trì độ ẩm trong phòng ở mức 40-60% để tránh gỗ bị khô nứt hoặc hút ẩm gây cong vênh. Có thể dùng máy hút ẩm hoặc máy phun sương nếu cần.
  • Tránh đặt bàn ghế gỗ ở nơi có ánh nắng trực tiếp chiếu vào hoặc gần nguồn nhiệt cao (lò sưởi, bếp). Nên dùng rèm cửa hoặc đặt lệch hướng.
  • Sử dụng lót ly, tấm trải bàn để bảo vệ bề mặt khỏi nhiệt độ, nước và trầy xước.
  • Khi di chuyển đồ gỗ, cần nhấc hẳn lên thay vì kéo lê để tránh làm hỏng chân ghế hoặc sàn nhà.

Phương pháp phục hồi các hư hại nhỏ tại nhà

Với những hư hại không quá nghiêm trọng, bạn có thể tự mình phục hồi tại nhà:

• Xử lý vết xước nông:
  • Sáp màu/Bút lông màu gỗ: Chọn màu phù hợp với gỗ, tô nhẹ vào vết xước rồi lau bớt phần thừa.
  • Bã cà phê hoặc quả óc chó/hạnh nhân: Đối với gỗ màu tối, dùng bã cà phê ẩm hoặc chà trực tiếp quả óc chó/hạnh nhân (chứa dầu tự nhiên) lên vết xước. Dầu sẽ thẩm thấu và làm mờ vết xước.
  • Hỗn hợp dầu oliu và giấm: Pha tỷ lệ 1:1, dùng khăn thấm hỗn hợp lau lên vết xước, để khoảng 10-15 phút rồi lau sạch.
  • Kem đánh bóng/Xịt chuyên dụng: Có các sản phẩm chuyên dụng để xóa vết xước nhỏ trên gỗ.
• Khắc phục vết nứt nhỏ:
  • Sáp ong: Đun chảy sáp ong, nhỏ vào vết nứt, để nguội và dùng dao nhựa gạt bỏ phần thừa. Sau đó có thể phủ một lớp Vecni để đồng màu.
  • Mùn cưa + keo: Trộn mùn cưa mịn (từ loại gỗ tương tự) với keo 2 thành phần (keo AB) hoặc keo dán gỗ. Nhồi hỗn hợp vào vết nứt, làm phẳng và để khô.
  • Cồn và Iot: Pha loãng iot với cồn (tỷ lệ 1:1), dùng bông gòn thấm và bôi vào vết nứt. Để khô tự nhiên. (Thử ở khuất trước).
• Xử lý gỗ bị bạc màu/xỉn màu:
  • Nước trà đặc hoặc sữa bò: Như đã đề cập ở phần vết dầu mỡ, chúng cũng có tác dụng làm sáng và phục hồi màu sắc cho gỗ bị bạc màu nhẹ.
  • Đánh bóng lại bằng sáp/dầu chuyên dụng: Nếu gỗ bị bạc màu do thiếu dưỡng chất, việc đánh bóng lại bằng sáp ong hoặc dầu dưỡng gỗ sẽ giúp phục hồi độ tươi của màu sắc.
  • Sơn lại (đối với trường hợp nặng): Nếu tình trạng bạc màu quá nghiêm trọng, giải pháp cuối cùng là chà nhám nhẹ và sơn lại lớp sơn PU/Vecni hoặc phủ bóng mới.
• Xử lý gỗ bị phồng rộp/nổi bong bóng:
  • Làm khô: Nếu do ẩm ướt, hãy di chuyển đồ gỗ đến nơi khô thoáng, dùng quạt hoặc máy sấy tóc (chế độ mát, khoảng cách xa) để làm khô từ từ.
  • Dùng nhiệt và vật nặng: Với vết phồng rộp nhỏ, đặt một miếng vải ẩm lên vùng bị phồng, dùng bàn là ở nhiệt độ thấp di chuyển nhanh qua lại trên miếng vải. Nhiệt độ giúp lớp keo bên dưới hoạt động lại. Sau đó đặt vật nặng lên vùng đó trong vài giờ để nén xuống.
  • Chọc và làm phẳng: Với bong bóng nhỏ, dùng kim nhỏ chọc một lỗ, đẩy không khí ra, sau đó dùng vật nặng ép xuống.
  • Chà nhám và sơn lại: Đối với vết phồng rộp lớn hoặc hư hại nghiêm trọng, cần chà nhám, làm sạch và sơn lại lớp hoàn thiện mới.

Hy vọng với những thông tin chi tiết và phương pháp lau chùi bàn ghế gỗ đúng cách này, bạn sẽ giữ được vẻ đẹp và độ bền cho những món đồ nội thất gỗ yêu quý của mình. Đừng quên truy cập Tuvandogo.vn để khám phá thêm nhiều mẹo hữu ích khác về chăm sóc đồ gỗ nhé!